Rusya-Ukrayna Savaşı ve Enerji, Tarım, Hava Taşımacılığı Üzerindeki Etkileri

14 Mayıs 2025 tarihi itibarıyla, Rusya-Ukrayna savaşı üçüncü yılını geride bırakırken, bu süreçte özellikle enerji, tarım ve hava taşımacılığı gibi kritik sektörlerde önemli değişimler yaşandı. Savaşın başlamasıyla birlikte, Kovid-19 salgınının ardından toparlanmaya çalışan küresel tedarik zincirlerindeki kırılganlıklar yeniden gündeme geldi.

Enerji Sektöründeki Değişiklikler

Savaş öncesinde, Rusya küresel petrol arzının yaklaşık %14'ünü, doğal gaz arzının ise %9'unu sağlıyordu. Ancak savaşın ardından uygulanan yaptırımlar, Rusya'nın enerji ihracat yollarını derinden etkiledi. Avrupa Birliği (AB) için en büyük doğal gaz tedarikçisi olan Rusya'nın pazar payı, 2022 yılı itibarıyla %40'a kadar çıkmışken, 2023 yılında AB'ye yapılan doğalgaz sevkiyatı 201 milyar metreküpten 15 milyar metreküpe düştü. Rusya şimdi, Avrupa pazarındaki kaybını, başta Çin olmak üzere Asya ülkelerine yönlendirerek telafi etmeye çalışıyor.

Tarımda Arz Endişeleri

Rusya ve Ukrayna, dünya buğday arzının yaklaşık %30'unu, arpa arzının %32'sini ve ayçiçeği yağı arzının %50'sini karşılıyordu. Savaş, bu dengeyi bozdu ve Ukrayna'nın Karadeniz üzerinden tahıl sevkiyatları durma noktasına geldi. Ancak Türkiye ve Birleşmiş Milletler arabuluculuğunda hayata geçirilen Karadeniz Tahıl Girişimi ile deniz yolu ihracatı yeniden başlamıştır. Bu girişim, Temmuz 2023'te askıya alınmış olsa da, Türkiye diplomatik çabalarını sürdürmektedir.

Hava Taşımacılığı ve Lojistik Sektöründeki Etkiler

Savaşın başlamasıyla beraber, Ukrayna hava sahasını sivil uçuşlara kapatmış ve AB ülkeleri de Rus uçaklarına hava sahalarını kapatmıştır. Bu kısıtlamalar, uluslararası uçuşların %5 ila %10'unun güzergah değiştirmesine neden olmuştur. Ayrıca, Avrupa'ya Rus turistlerin seyahatleri etkilenmiş; Avrupa'nın hava yolu şirketleri, Asya'ya yapılan uçuşlarda Rus hava sahasını kullanamadıkları için haksız rekabetle karşı karşıya kaldıklarını ifade etmiştir.

Sonuç

Rusya-Ukrayna savaşı, enerji, tarım, hava taşımacılığı ve lojistik gibi birçok sektörde derin etkiler bırakarak küresel ekonomik dengeleri değiştirmiştir. Savaşın getirdiği yaptırımlar ve kısıtlamalar, ülkelerin enerji bağımlılıklarını ve tedarik zincirlerindeki kırılganlıkları yeniden gözden geçirmelerine yol açmıştır.