Peki, ekosistem paydaşlarının ne yapması gerekiyor? Ne yapılacağına ilişkin tavsiyeler de şöyle sıralanmakta;
Politika yapıcılara;
▪ Kritik veya yenilikçi tıbbi ürünler için tarife muafiyetlerini göz önünde bulundurmaları,
▪ Genel korumacılık yerine hedefli teşvikler yoluyla yerel Ar-Ge ve üretimi desteklemeleri,
▪ Temel sağlık sektörlerinde erişim/fiyatlandırma/tedarik risklerini izlemeleri öneriliyor.
Sağlık hizmeti sağlayıcıları ve ödeyiciler için;
▪ Tedarik ve teknoloji bütçelerindeki maliyet artışları planlamalarına,
▪ Fiyat oynaklığını azaltmak için çoklu kaynaklı stratejiler ve uzun vadeli tedarikçi sözleşmeleri aramalarına,
▪ Ekipman yükseltmeleri ve yenilikçi ürünlerde olası gecikme veya kesintileri hesaba katmanlarına dikkat çekiliyor.
İlaç şirketlerine de;
▪ Tedarik zinciri bağımlılıklarını değerlendirerek bölgesel çeşitliliği keşfetmeleri,
▪ Sadece düzenleyici uyumluluğuna değil, maliyet verimliliğine ve çevikliğe yatırım yapmaları,
▪ Hem ulusal güvenliği hem de inovasyonu koruyan daha akıllı ticaret kurallarını şekillendirmek için politika savunuculuğuna katılmaları
uyarısında bulunuluyor.
Özetle, bir yandan erişim bir yandan fiyat sorununun; ABD’de ithalatın sınırlandırılması veya ihracatın yasaklanmasıyla, yurtiçi ve de yurtdışında hasta zararına yol açabileceği, “en ucuz fiyat” belirlenme zorluğu yaşanabileceği öngörülmekte.
Bunun ise pazardan çekilme ve diğer ülke faaliyetlerini sonlandırma riskine neden olabileceği belirtilmektedir. Böylelikle, küresel düzeyde erişim ve gelir kaybı da doğal bir sonuç olarak ortaya çıkabilecektir. Tüm bunların, ilaç ve tıbbi cihaz sektöründe uzun vadeli yatırımları tehdit edebileceğine dikkat çekiliyor.
Görüldüğü gibi, paydaşlar için iş listesinde; kimi tavsiye, kimi uyarı ama tamamı ön alma niteliğinde adımlar yer alıyor. Sağlık öyle bir alan ki, değer zincirinde kamusal düzenleme ağırlığı çok fazla. Bunun en yaygın olduğu alanlardan biri ise ilaç ve tıbbi cihaz alanı. Üretimi pahalı ama aynı zamanda bir çok regülasyonu da var. Özellikle yenilikçi ilaçlarda bu daha da ön planda.
Yenilikçi ilaçlarla ilgili yaşanabilecek risklere yönelik, finansman mekanizmasından erişim kurallarına kadar her boyutta farklı düşünme ve uygulama gerekliliği ortaya çıkıyor. Çünkü, süreç kanser hastalarından nadir hastalıklara kadar uzanan geniş bir yelpazedeki erişimi ilgilendiriyor. Kurallar da tüm paydaşlarla birlikte ve bu yaklaşımla gözden geçirilmeli; ilgili tüm tarafların birlikte kazanacağı bir süreci planlamak ve aşamalı olarak yaşama geçirmek için fazla zaman kaybedilmemelidir.
