Son haftaların popüler konularından biri olan Labubu oyuncak modası, kimilerine çok şaşırtıcı gelse de aslında işin aslı öyle değil. İnsanlar güler yüzlü tuhaf suratlara uzun süredir para harcıyor. 1900’lerin başında Amerikalılar, kollarını karnında birleştirmiş, saçının ortasında minik bir tutam duran, gülümseyen bir yaratığa tutulmuştu: Billiken. 2020’lerde ise sahneye sivri dişli, koca kulaklı Labubu çıktı. Biri dönemin gazete sayfalarından, diğeri Instagram reels’larından fırlamış olsa da, ikisi de milyonlarca insanın evine ve zihnine sızmayı başardı.

Billiken: “Olması gereken şeylerin tanrısı”

Billiken, 1908’de Kansas City’li ressam Florence Pretz’in hayalinde gördüğü bir figürü kağıda dökmesiyle doğdu. “Şans tanrısı” diye pazarlanan bu ufak figür, dönemin keşmekeşinde Amerikalılar için tutunacak pozitif bir daldı. O yıllarda Amerikalılar endüstri çağının telaşını, ekonomik dalgalanmaları ve şehirleşmenin kaosunu yaşıyordu. Böyle bir ortamda Billiken, gülümsemesiyle “her şey yolunda” diyor ve sahibine şans getirdiğine inanılıyordu.

Kısa sürede her yere yayıldı: kumbara, toka, masa süsü, hatta üzerine şarkılar yazıldı. Bir ara Japonya’ya bile ulaştı ve orada “şans heykeli” olarak tapınaklara yerleşti. Bugün bile Osaka’nın sembollerinden biri olarak kabul ediliyor. Amerika’da ise Billiken modasının izleri tamamen yok oldu denemese de ünü birkaç yıl içinde söndü.

Labubu: Dijital çağın paylaşım canavarı

Labubu’nun doğuşu daha güncel ve çok daha hızlı. Labubu, Hong Kong’lu çizer Kasing Lung’un 2015’te yarattığı masalvari “The Monsters” evreninde bir karakterdi. Ta ki Blackpink üyesi Lisa’nın sosyal medyada bir labubu figürünü çantasına astığı görülene kadar. Lisa’yı kısa süre içerisinde pek çok başka ünlü de takip etti ve sosyal medyada bir labubu çılgınlığı başladı. Bu çılgınlığın bir diğer nedeni de Labubu’ların, Çinli oyuncak devi Pop Mart tarafından blind box (kapalı kutu) formatında piyasaya sürülmesi. Yani bir labubu almak istediğinizde istediğiniz ürünü alamıyorsunuz. Bir kapalı kutu veya paket alıyorsunuz, içerisinden rastgele bir figür çıkıyor. Şanslıysanız bu üretilen serilerdeki nadir figürlerden biri olabiliyor.

Neden bu figürler tutuyor?

Billiken de Labubu da, ortaya çıktıkları dönemin ruhunu yakalamış figürler. Billiken, endüstri çağında huzur ve iyimserlik vaat eden bir şans tılsımıydı. Labubu ise içerik çağında, paylaşılası ve “acaba ne çıkacak?” heyecanıyla satılan bir sürpriz kutu yıldızı. Biri şans getireceğini vaat ediyor; diğeri ne kadar şanslı olduğunu ölçüyor.

Ama işin özü değişmiyor: İnsanlar bu küçük yaratıklarda kendilerinden bir şey buluyor. 1908’de Billiken alan biri de, 2025’te Labubu sipariş eden biri de, aslında hayatına biraz şans, biraz neşe ve belki de biraz “özel bir şeye sahip olma” hissi eklemek istiyor.

Billiken’in modası Amerika’da çoktan geçti. Labubu’nun geleceği ise henüz belli değil. Belki o da gelecekte yerini başka bir tuhaf, gülümseyen yaratığa bırakacak. Ama iki figürün hikâyesi zamana kazındı ve geriye dönüp baktığımızda günün şartlarını anlamamıza yardımcı oluyor.