Derinlemesine, Etkileşimli Hikâyeler
Aboneler için derinlemesine ve etkileşimli hikâyeler hazırlıyoruz, özel dosya haberleri zengin sayfa deneyimleriyle sunuyoruz.
Yapay Zekâ Destekli Haber Akışı
Yapay zekâ asistanımız Alara AI abonelik deneyiminin bir parçası. Abonelere özel anlık haber akışıyla sıradan gündemin ötesini vadediyoruz.
Özel Haber Bültenleri
Aboneler için haftalık olarak özel haber bültenleri hazırlıyoruz, bu bültenlerle önemli olayları topluluğumuz için derliyoruz.
Dijital Topluluk Deneyimi
Abone olan kişiler ayrıca dijital topluluğumuzun bir parçası oluyor. Biz, yeni nesil medya paydaşı olarak abonelerimizi yolculuğumuzun doğrudan bir parçası olarak görüyoruz.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
%
Zaten bir hesabınız var.
Ödeme işlemini tamamlamak için buraya tıklayın
Zaten bir hesabınız var.
Ödeme işlemini tamamlamak için buraya tıklayın

Çamur ve çelik arasında 2 yıl

Rusya - Ukrayna savaşının dönüm noktaları

24 Şubat 2022'de Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmasıyla başlayan savaşta 2 yıl geride kaldı. 

Savaş resmen bu tarihte Moskova yönetiminin Ukrayna’yı işgal kararıyla başlamış olsa da iki ülke arasındaki gerilim, günümüzden 10 yıl öncesine, 2014’e uzanıyor. 

Kırım’ın ilhakı ile Donbas bölgesindeki Rusya yanlısı silahlı gruplarla Ukrayna Ordusu ve Azov Taburu gibi paramiliter güçler arasındaki yıllar süren çatışmalar, iki toplumda da derin yaralar açtı; 2’inci yılını geriden bırakan savaşsa o yaraları derinleştirdi. 

Bugün Ukrayna topraklarının yüzde 18’i Rusya’nın kontrolü altında. Ukrayna’nın geçen yaz başlattığı karşı taarruz başarıya ulaşamadan sona erdi. Çatışmalar devam etse de cephe hattında büyük değişimler yaşanmıyor. Ne Rusya Ukrayna’ya girerken öne sürdüğü hedeflere ulaşabiliyor ne de Ukrayna topraklarını Rusya’dan geri alabiliyor. Savaş, tarafların amansızca hırpalandığı bir süreçte sıkışmış gibi görünüyor. 

Scrolli 3’üncü yılına giren Rusya-Ukrayna Savaşı’nın dönüm noktalarıyla ilgili hafıza tazelerken, gerçek verileri kullanarak savaşın bugüne kadarki bilançosunu çıkarıyor, cephede çamur ve çelik arasında tükenen askerlerin yaşamlarına bakarak savaş gerçeğini mercek altına alıyor.

24 Şubat ‘22

Rusya Ukrayna’yı işgal etti

Perşembe sabahının erken saatlerinde Rusya lideri Putin Ukrayna’ya ‘özel askeri operasyon’ başlattıklarını duyurdu. Moskova’ya göre işgalin gerekçesi ‘neo-Nazilerin etkisiz hale getirilmesi’ydi.


Sadece birkaç saat içinde Rusya Ukrayna’nın dört bir yanına füzeler atmaya başladı; Rus askerleri ülkenin kuzeyi, doğusu ve güneyini işgal etti.

25 Şubat ’22

Zelenski kaçtı iddiası

İşgalin ilk saatlerinde Ukrayna lideri Zelenski’nin ülkeden kaçtığı iddia edildi. Zelenski bu iddiaya yakın ekibi ile birlikte Kiev sokaklarında çektiği bir video ile yanıt verdi. “Hepimiz bağımsızlığımızı, ülkemizi savunmak için buradayız ve burada kalmaya devam edeceğiz” dedi.

2 Mart ’22

Rusya Herson’u aldı

Rusya Ukrayna’nın güneyindeki Herson’u işgal etti. Herson bu savaşta Ukrayna’nın kaybettiği ilk büyük kent oldu.

10 Mart ‘22

Bakanlar düzeyinde ilk görüşme

Savaş tüm şiddetiyle devam ederken Rusya ve Ukrayna arasında görüşmeler de yapılıyordu. Tarafların ilk kez bakan düzeyinde görüşme yaptığı tarih ise 10 Mart oldu. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba Antalya’da bir araya geldi.

29 Mart ’22

İstanbul’da müzakereler

İki ülke heyetleri bu kez İstanbul’da bir araya geldi. Görüşme sonrasında Rus tarafı Ukrayna’nın taleplerini Putin’e ileteceklerini açıkladı. Ukrayna’nın talepleri arasında Türkiye’nin garantörlerden biri olması da vardı.

30 Mart ’22

Rusya Kiev çevresinden çekilmeye başladı

Rusya işgalin ilk günlerinde kısmen işgal ettiği Kiev ve çevresinden çekilmeye başladı. Moskova bu adımın ‘planlı’ olduğunu söylese de Ukrayna işgalin ‘Rusya için iyi gitmediği’ görüşündeydi.

3 Nisan ’22

Buça’da toplu mezarlar

Rusya’nın Kiev yakınındaki Buça’dan çekilmesinin ardından bölgede toplu mezarlar bulunduğu açıklandı. Ukraynalı yetkililer bölgede işkence, cinsel istismar ve infaz suçlarının işlendiğini belirtti. Rusya ise suçlamaları kabul etmedi.

14 Nisan ’22

Moskova gemisi battı

Karadeniz’de görev yapan Rus savaş gemisi Moskva’da önce patlama oldu, ardından da battı. Rus donanmasının amiral gemisi olarak bilinen Mosvka’nın batması, Moskova için prestij kaybı olarak yorumlandı.

18-19 Nisan ’22

Operasyonun yeni aşaması

Rusya saldırılarının odağının Ukrayna’nın başkenti Kiev’den ülkenin doğusundaki Donbas bölgesine kaydırdı ve ‘operasyonun yeni aşamasının başladığını’ duyurdu.

18 Mayıs ’22

NATO sınırlarını genişletti

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Moskova’nın hiç istemediği şekilde NATO’nun sınırlarının genişlemesine neden oldu. İsveç ve Finlandiya 18 Mayıs 2022’de İttifak’a üye olmak için başvuru yaptı.

20 Mayıs ’22

Mariupol’de Rus kontrolü

Kırım’a yakınlığı nedeniyle Moskova yönetimi için stratejik önemdeki Mariupol, Rusya’nın kontrolüne geçti. 9 Mart’ta başlayan abluka 20 Mayıs’ta Azovstal Çelik Fabrikası’nda da kontrolün sağlaması ile sona erdi.

Ukrayna Mariupol ablukası sırasında bir doğum hastanesi ve bir tiyatro salonuna düzenlenen saldırıda yüzlerce kişinin öldüğünü duyurmuştu.

3 Temmuz ’22

Luhansk, Rus tarafına geçti

Rusya Lysychansk’ı ele geçirdi, böylece Donbas’ı oluşturan iki bölgeden biri olan Luhansk’ta kontrol tamamen Rus tarafına geçti.

29 Ağustos ’22

Ukrayna’nın ilk büyük karşı taarruzu başladı

Ukrayna ilk büyük karşı taarruzunu başlattı ve Herson’u Ruslardan geri almak için harekete geçti. Operasyonun ilk adımı, Rus güçlerini Dnipro Nehri’nin doğusuna püskürtmekti.

21 Eylül ’22

Rusya ‘kısmi seferberlik’ ilan etti

Savaş 9’uncu ayına girmek üzereyken Putin’den dikkat çeken bir adım geldi, Rusya Devlet Başkanı ‘kısmı seferberlik’ ilan etti. Karar savaşa katılmak istemeyen Rus erkekleri arasında endişeye neden oldu.

30 Eylül ’22

Ukrayna’daki 4 bölge ilhak edildi

Rusya düzenlenen referandum sonrası Ukrayna’nın doğusundaki 4 bölgenin- Luhansk, Donetsk, Herson ve Zaporijya- ilhak edildiğini açıkladı. Ukrayna ve Batı ülkeleri referandum sonucunu da Rusya’nın tek taraflı ilhak kararını da tanımadı.

2 Ekim ’22

Harkov yeniden Ukrayna’da

Ukrayna 3 hafta süren çatışmaların sonunda Harkov’da kontrolü yeniden ele geçirdi.

8 Ekim ’22

Kerç Köprüsü’nde patlama

Ukrayna güçleri Rusya ile Kırım’ı birbirine bağlayan ve Rusya’nın 3,6 milyar dolar harcadığı Kerç Köprüsü’nü patlattı. Rusya bu saldırıya misilleme olarak Ukrayna’nın pek çok kentini vurdu.

11 Kasım ’22

Ukrayna Herson’u geri aldı

Rus askerlerinin Dnipro Nehri’nin gerisine çekilmesinin ardından Ukrayna güçleri Herson’u geri aldı.

9 Şubat ’23

ABD: Rusya büyük kayıp verdi

Donbas bölgesinin tamamını ele geçirmeye çalışan Rusya yeni bir saldırı başlattı. ABD Savunma Bakanlığı Rusya’nın bu saldırıda büyük kayıp verdiği iddia etti. Buna göre, saldırıya katılan Rus güçlerinin yeterli ekipmanı ve yeterli askeri eğitimleri yoktu.

21 Mayıs ’23

Bahmut’ta Rus kontrolü

Wagner güçleri savaşın en kanlı bölümünün yaşandığı Bahmut’ta kontrolün Rus tarafına geçtiğini açıkladı. Tahminlere göre Bahmut’ta Rusya’nın sadece 6 aydaki kaybı 100 bin askerdi.

8 Haziran ’23

Ukrayna’dan ikinci karşı taarruz

Ukrayna Batı’dan gelen askeri yardımın ardından ikinci karşı saldırısını başlattı. Kiev yönetiminin hedefinde ülkenin işgal altında olan doğu ve güneydoğusu vardı. Operasyonun ilk günlerinde Donetsk-Zaporijya sınırındaki bazı küçük yerleşim yerlerinde kontrolü sağlayan Ukrayna askerleri, Rus savunması karşısında daha fazla ilerleme gerçekleştiremedi.

23-24 Haziran ’23

Rus paramiliter gücü Wagner isyan etti, Pirigojin öldü

Bahmut’ta kontrolü Rus askerlerine bırakan Wagner güçlerinin lideri Yevgeni Prigojin Moskava’ya karşı bayrak açtı. Putin Prigojjin’i ‘vatana ihanet’, ‘silahlı isyan girişimi’ ve ‘ülkeyi arkadan bıçaklamak’ ile suçladı. Wagner isyanı iki gün sürdü, 23 Ağustos’ta Prigojin’in içinde olduğu uçağın düştüğü açıklandı.

24 Ağustos ’23

Ukrayna’dan Kırım’a baskın

Ukrayna özel kuvvetleri Rusya’nın 2014’te tek taraflı olarak ilhak ettiği Kırım’a baskın düzenledi. Jetski kullanan Ukraynalı komandolar elektronik savaş istasyonuna Ukrayna bayrağı dikti. Rusya baskın sonrası bir Ukraynalı komandonun yakalandığını açıkladı.

13-22 Eylül ’23

Rusya’nın Karadeniz filosuna saldırı

Rusya’nın Karadeniz filosunun demirlediği Sivastopol’deki ana liman Ukrayna füzelerinin hedefi oldu. Limandaki bir denizaltı ve gemi hasar aldı. Ukrayna saldırıda aralarında Karadeniz Filosu Komutanı Viktor Sokolov’un da olduğu 22 Rus askerinin öldürüldüğünü duyurdu. Rusya ise yayınladığı video ile Sokolov’un hayatta olduğunu açıkladı.

1 Kasım ’23

Savaşta teknoloji çıkmazı

Dönemin Ukrayna Genelkurmay Başkanı Valeriy Zalujnıy Economist’e yaptığı açıklamada, her iki taraf için de ‘çıkmaza sokan teknoloji seviyesine ulaşıldığını’ söyledi.

18 Şubat ’24

Avdiivka, Rusya’nın eline geçti

Ukrayna ordusu, aylar süren şiddetli Rus saldırılarının ardından Avdiivka şehrinden çekildi. Bu çekilme, Rusya’nın son aylardaki en büyük ilerlemesini sağladı ve Avdiivka’nın kontrolü Rusya’ya geçti.

Ukrayna lideri Zelenski 26 Şubat 2024’te yaptığı açıklamada savaşın başından bu yana ilk kez kayıplarıyla ilgili rakam vererek savaş boyunca 31 bin askerlerinin öldüğünü söyledi.

Göç ve yerinden edilme

Ukrayna: 44 milyonluk Ukrayna’da Rus işgalinin başlamasının ardından 14 milyon kişi evini terk etti. Bazıları zaman içinde geri dönse de Uluslararası Göç Örgütü verilerine göre hala 6.5 milyon Ukraynalı mülteci var. Ülke içinde yerinden edilmişlerin sayısı ise 3.7 milyon.

Rusya: Yaklaşık 800.000 kişi ekonomik veya siyasi nedenlerle göç etti. Bu, Rusya nüfusunun %0,6'sını oluşturuyor.

Cephe hattında mücadelenin görünmeyen yüzü

Bugün her ne kadar teknolojik silahların, sosyal medya içeriklerinin, istatistiklerin ve politik demeçlerin gölgesinde kalsa da asıl savaş yüzlerce yıldır olduğu gibi savaş meydanlarında yaşanıyor. Askerler bir yandan soğuk havanın kemikleri sızlatan ayazında fare istilasıyla bir yandan bataklığa dönüşen arazide zorlu bir mücadele veriyor.

Fare istilası

Rusya-Ukrayna savaşında, her iki taraf için de yeni bir ‘ortak düşman’ ortaya çıktı: Fareler. Kış şartları nedeniyle cephe hattı boyunca yayılan binlerce fare, askeri teçhizatları kemiriyor ve gıda stoklarını tüketiyor. Bu sorunla başa çıkmak için bazı askeri birlikler, farelere karşı kedileri kullanmaya başladı​.

Siper ayağı

Savaşta askerlerin yaşadığı en büyük sorunlardan biri de ‘siper ayağı’ olarak bilinen rahatsızlık. Askerlerin uzun süreler boyunca soğuk, ıslak ve hijyenik olmayan koşullara maruz kalmaları, ayaklarında enfeksiyon ve doku bozulmasına sebep oluyor. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında, askerlerin yaşadığı en büyük sorunlardan biri olan ‘siper ayağı’ rahatsızlığı günümüzde Rusya - Ukrayna cephesinde de devam ediyor.

Görsel yapay zeka ile oluşturulmuştur.

Çamur faktörü 

Özellikle zorlu iklim şartlarıyla bilinen Doğu Avrupa coğrafyasında ilkbahar ve sonbaharda toprak tamamen çamur haline geliyor. Rusça’da bunun adı bile var: Rasputitsa. Bu dönemde hareket etmek imkansızlaşıyor, askeri operasyonlar yavaşlıyor ve birliklerin ikmal ihtiyacı karşılanamıyor.

Görsel yapay zeka ile oluşturulmuştur.

Tarafların askeri kapasiteleri

Rusya

İnsansız Hava Araçları

Rusya, İran yapımı ‘Şahit’ kamikaze dronelarını aktif olarak kullanıyor. İran her ne kadar Rusya’ya bu droneları sattığını yalanlasa da cephede sıkça görülüyorlar.

Kuzey Kore Balistik Füzeleri

ABD ve Ukraynalı üst düzey yetkililer, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırılarında Kuzey Kore yapımı füze kullandığını ileri sürdü. Yetkililer bunların 400 km ile 800 km menzilli KN-23 ve KN-25 füzeleri olduğuna inanıyor. Rusya ve Kuzey Kore ise konuyla ilgili iddiaları reddediyor.

Kalibr Füzeleri

Uzun menzilli hassas güdümlü Kalibr füzeleri gemilerden, denizaltılardan veya uçaklardan fırlatılabiliyor. Kalibr füzelerinin maksimum menzili 2.600 km; bu füzeler Ukrayna’nın tamamını kapsayabiliyor.

Hipersonik Füzeler

Rusya Devlet Başkanı Putin’in 2018’de duyurduğu ve ‘ses hızının 10 katı hızla uçabildiği’ söylenen Kinjal hipersonik füzesini Rusya, Ukrayna sahasında ilk kez 2022’de kullandı. Kinjal’ın açıklanan menzili 1.500 ile 2.000 km arasında.

Ukrayna

İnsansız Hava Araçları

Ukrayna savaşın başında Türk insansız hava aracı Bayraktar TB2’yi yoğun şekilde kullandı. Ancak Ukrayna'nın, şimdilerde Bayraktar firmasının ürettiği insansız hava araçlarından satın almasını, Yunanistan, Kıbrıs Rum Kesimi ve Fransa veto ettiği iddia ediliyor. Ukrayna tarafı, cephe hatlarında modifiye edilmiş küçük ticari İHA’ları da kamikaze olarak kullanıyor. Ukrayna bu yıl 1 milyon insansız hava aracı üretmeyi planlıyor.

Uzun Menzilli Füzeler

Her biri yaklaşık 2.5 milyon ABD doları değerinde olan, İngiltere-Fransa yapımı Storm Shadow seyir füzeleri, Ukrayna'ya Batılı müttefikleri tarafından sağlanıyor. Bu füzelerin menzilinin 250 km'den fazla olduğu biliniyor.

Top mermisi

Ukrayna, topları savaşta yoğun şekilde kullanıyor. Verilere göre, Ukrayna günde 4 bin ile 7 bin arasında top mermisi kullanıyor. Ukrayna’nın top mermisi ihtiyacını büyük oranda Avrupa Birliği ülkeleri karşılıyor. Yıl sonuna kadar Avrupa'nın en az 1.3 milyon top mermisi üreterek bunları Ukrayna’ya teslim etmesi planlanıyor.

Katkıda Bulunanlar

Hikaye, Araştırma: Mahir Boztepe

Kürasyon: Anıl Basat

Asistan Editör: Emre Can Gökboğa

Fotoğraflar: Depophotos, NATO, Ukrayna Savunma Bakanlığı, Rusya Savunma Bakanlığı

Videolar: Ukrayna Savunma Bakanlığı, Rusya Savunma Bakanlığı

3D Modeller:

"Shahed-136" (https://skfb.ly/ozuFr) by KillCaptureDestroy is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial

"Sizzler SS-N-27 Kalibr 3M-54" (https://skfb.ly/otLTC) by mmickel is licensed under Creative Commons Attribution

"9x39mm SP-5 cartridge (high poly)" (https://skfb.ly/6ZuyX) by Nortenko Dmytro is licensed under Creative Commons Attribution

"Baykar Bayraktar TB2" (https://skfb.ly/oMSy9) by TheDevilsEye is licensed under Creative Commons Attribution