Genel Bakış ve Arka Plan

15 Mart 2025 tarihinde Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da, Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić'e ve hükümetine karşı düzenlenen büyük bir protesto gösterisine on binlerce kişi katıldı. Bu gösteri, son dört aydır devam eden öğrenci önderliğindeki yolsuzluk karşıtı protestoların zirve noktası olarak değerlendiriliyor. Protestolar, 1 Kasım 2024 tarihinde Novi Sad'daki bir tren istasyonunda meydana gelen çökme olayı sonrası başlamıştı; bu olayda 15 kişi hayatını kaybetmişti. Toplumsal öfkenin artmasına neden olan bu trajedi, hükümetin yolsuzluk ve inşaat güvenliği ihlalleri ile ilişkilendirildi.

Anahtar Bulgular

• Protestoya katılanların sayısı, İçişleri Bakanlığı tarafından 107 bin olarak açıklandı.
• Gösteriler sırasında 22 kişi gözaltına alındı ve bazı katılımcılar yaralandı.
• Hükümet, tüm kamu ulaşımlarını iptal etti ve güvenlik önlemleri artırıldı.
• Protesto sırasında polisin, ses silahı kullandığına dair iddialar ortaya atıldı; hükümet bu iddiaları yalanladı.
• Protestolar, öğrencilerin yanı sıra geniş bir toplumsal kesim tarafından destekleniyor.

Belgrad'da toplanan kalabalık, "Artık yeter!" ve "15 kişi için ayın 15'i" gibi sloganlar attı. Protestoların öncüsü olan üniversite öğrencileri, hükümetin istifasını talep ediyor. İçişleri Bakanı Ivica Dačić, olaylar öncesinde 13 kişinin gözaltına alındığını bildirdi. Protestocular, yolsuzluk ve devletin işleyişine olan güvensizlik nedeniyle bu eylemleri düzenliyor.

Protestolar sırasında, bir kişi araba ile kalabalığa daldı ve üç kişiyi yaraladı. Hükümetin protestoları kontrol altına almak için aldığı önlemler arasında, toplu taşıma hizmetlerinin iptali yer aldı. Ayrıca, muhalefet liderleri ve bazı sivil toplum kuruluşları, polisin göstericilere karşı ses silahı kullandığını iddia etti. Ancak, Sırbistan hükümeti bu iddiaları reddetti ve polisin eylemlerinin yasal çerçevede olduğunu savundu.

“Bugün Sırbistan'da barış ve istikrarı korumayı başardık.” - Aleksandar Vučić

Protestolar, Sırbistan'daki siyasi iklim üzerinde önemli bir etki yaratarak, hükümete karşı artan bir toplumsal muhalefet oluşturuyor. Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler, Sırbistan hükümetine protesto hakkına saygı göstermesi yönünde çağrıda bulundu.